Trong ngày làm việc tại khu nghỉ dưỡng Kalaha trên bờ biển Thái Bình Dương thuộc đảo Honolulu, Bộ trưởng Quốc phòng nước ta, Đại tướng Phùng Quang Thanh cùng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel và Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN đã có cuộc thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm về một loạt các vấn đề liên quan tới quốc phòng và an ninh. Phát biểu với báo giới, sau khi kết thúc diễn đàn, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Hagel cho biết Diễn đàn Quốc phòng Mỹ - ASEAN lần đầu tiên diễn ra trên lãnh thổ nước Mỹ là cơ hội lớn để Mỹ với các quốc gia châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng xây dựng và tăng cường quan hệ đối tác nhằm đối phó hiệu quả với những thách thức mới trong thế kỷ 21. Diễn đàn cũng là một cột mốc lịch sử đánh dấu sự gắn kết và can dự ngày càng gia tăng của Mỹ với ASEAN, và cũng là minh chứng cho thấy vai trò quan trọng của các nước ASEAN trong việc duy trì sự ổn định và hòa bình của khu vực.

Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh (thứ 2 trái) và các đại biểu tại diễn đàn. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Bộ trưởng Hagel, trong ba ngày diễn ra diễn đàn, các Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và ASEAN đã thảo luận hàng loạt vấn đề, trong đó có việc hợp tác hàng hải và cách thức giải quyết các căng thẳng ở Biển Đông. Bộ trưởng Hagel cho biết, tại diễn đàn lần này, ông đã bày tỏ các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN về mối quan ngại ngày càng tăng của Mỹ trước những căng thẳng gia tăng ở khu vực Biển Đông, nơi quyền lợi của các nước cần phải được tôn trọng và Mỹ quan ngại về những đe dọa sử dụng vũ lực. Bộ trưởng Hagel kêu gọi các bên tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông cần phải dựa trên luật pháp và các nguyên tắc ứng xử quốc tế, đồng thời khẳng định việc gia tăng hợp tác quốc phòng giữa Mỹ và ASEAN không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào. Trong chính sách tái cân bằng với châu Á, Mỹ cũng gia tăng quan hệ với Trung Quốc và ngay sau diễn đàn này, Bộ trưởng Hagel sẽ tiến hành chuyến thăm tới Trung Quốc, một quốc gia mà ông cho rằng cần đóng góp vai trò tích cực hơn trong các vấn đề quốc tế.

Trả lời phỏng vấn TTXVN sau khi Diễn đàn Quốc phòng Mỹ - ASEAN kết thúc, Bộ trưởng Quốc phòng nước ta, Đại tướng Phùng Quang Thanh khẳng định Diễn đàn Quốc phòng Mỹ - ASEAN khác với các diễn đàn đa phương khác ở chỗ đây là diễn đàn giữa ASEAN với riêng Mỹ. Việc tổ chức diễn đàn là cần thiết nhằm tăng cường sự hợp tác và phối hợp đối phó với các thách thức phi truyền thống như cứu trợ, giải quyết hậu quả thiên tai. Tuy nhiên, điều quan trọng là ASEAN phải duy trì được vai trò trung tâm và chủ đạo, không để ASEAN trở thành công cụ của các nước lớn. Diễn đàn còn là cơ hội để Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN thảo luận với nhau về các vấn đề cùng quan tâm cũng như quan hệ của ASEAN với Mỹ. 

Về vấn đề Biển Đông, Bộ trưởng Phùng Quang Thanh cho biết đây là một vấn đề nổi cộm, đã và tiếp tục được đề cập tại các hội nghị của ASEAN, trên nguyên tắc chung là giữ được sự ổn định và an ninh hàng hải, giải quyết các bất đồng bằng biện pháp ngoại giao, theo các nguyên tắc luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, tuyên bố 6 điểm của ASEAN, tôn trọng các nguyên tắc duy trì nguyên trạng trong Tuyên bố của các bên về Biển Đông (DOC), tiến tới việc ASEAN cùng Trung Quốc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).