Huyền thoại về sự may mắn

Nguồn gốc của lâu đài Vạn Hoa được lưu truyền lại cho đời sau là một câu chuyện khá huyền bí nhưng lay động lòng người về sự may mắn bất ngờ. Đời người, ai cũng phải có lần gặp may. Song một may mắn lớn đến bất ngờ khiến một người thuộc tầng lớp nghèo khó nhất của xã hội cũng có thể đủ sức làm những việc “rạng danh với núi sông” thì thật hiếm hoi. Hơn nửa thế kỉ trôi qua, huyền thoại về tòa lâu đài bắt đầu từ giải xổ số Đông Dương.

Vào khoảng những năm 20, người Pháp ở Đông Dương tổ chức giải xổ số ở cả 3 quốc gia Việt, Miên, Lào. Xổ số nửa năm mới xổ một lần. Giải độc đắc lớn khủng khiếp, mà theo lời các cụ già kể lại thì người trúng giải còn bị giam, bị dậm dọa suốt thời gian cả tháng trời cho hết cơn sốc rồi mới được lĩnh thưởng. Lĩnh thưởng xong, người ta còn tổ chức cả đội bảo vệ, người cố vấn... hưởng lương nhà nước để bảo vệ và giúp người đoạt giải cách... tiêu tiền.

Và, một cô bán hàng rong đất Cảng trong một lúc đã biến thành người giàu có của xứ Đông Dương khi trúng cái giải độc đắc đến 10 vạn đồng này. Cái may của cô chẳng bình thường nhưng lại đến những hai lần khi cô thôn nữ đất Cảng này được một chàng kiến trúc sư trẻ người Pháp (khi đó mới hoàn thành công việc xây dựng Nhà hát lớn Hà Nội) cầu hôn. Người có tiền, kẻ có tài, họ quyết định xây dựng lâu đài ở trên đỉnh một ngọn núi Đồ Sơn nhìn ra biển Đông hùng vĩ, lưu lại tên tuổi muôn đời.

Ông Hoàng Gia Chuyện, một cư dân gốc của vùng đất biển Đồ Sơn, cũng khẳng định: “Chúng tôi được các cụ đời trước kể lại về toà lâu đài thắng cảnh đất Đồ Sơn mang tên Vạn Hoa này ban đầu là tòa lâu đài được chính phủ Pháp xây cho Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ. Đang xây dở thì vợ chồng bà Tét-tông trúng giải độc đắc xổ số Đông Dương với giải thưởng lớn lắm. Ngân khố Đông Dương cạn tiền, chính phủ Pháp liền gán tòa lâu đài cho vợ chồng Tét-tông...”.

Trong một lần giao lưu với bạn đọc, chúng tôi bất ngờ gặp được người để giải đáp bí ẩn về câu chuyện huyền bí này. “Người chủ lâu đài Vạn Hoa đó là bà tôi, bà Lê Thị Tâm”, chị Lê Thị Yến (ở đường Tô Hiệu, quận Lê Chân, Hải Phòng) khẳng định. Chị Yến cũng cho xem gia phả dòng họ Lê, các văn bản khế ước, thừa kế của bà Tâm để lại cho con cháu. Qua những giấy tờ còn lại đến hôm nay thì việc vợ chồng bà Tâm bỏ tiền ra xây lâu đài Vạn Hoa là đúng sự thật.

Việc bà có trúng giải độc đắc xổ số Đông Dương hay không thì không thể hiện trên bất kỳ văn bản, giấy tờ nào cho đến hôm nay nhưng vẫn được lưu truyền qua các câu chuyện truyền miệng. Và, huyền thoại này cũng trở thành những “bài ca” dân dã lưu truyền câu chuyện về bà Tét-tông xây tòa lâu đài: “Năm Mậu Dần nhuận hai tháng bảy/ Bà Tét-tông mở dảy (dãy) ô-ten/ Bất cứ ai lạ, ai quen/ Ai không có việc thì tìm về đây/ Phu hồ bà trả hào hai...”.


Viên ngọc quý Đông Dương.

Câu chuyện mà những con cháu của bà Tét - tông năm nào kể lại đã tái hiện sự ra đời của lâu đài tuyệt đẹp này: Năm 1892, vợ chồng ông bà Lê Văn Chung và Đào Thị Nhự sinh được mụn con gái duy nhất, đặt tên là Lê Thị Tâm. Bà Tâm sinh ra và lớn lên ở làng An Biên, Hải Phòng (tức phường Trại Cau, quận Lê Chân, Hải Phòng bây giờ). Dù là con duy nhất nhưng sinh ra trong gia đình cũng chẳng giàu có gì nên thuở hàn vi, bà Tâm chỉ là một người gánh xôi chè bán rong trong phố. Bà lấy người chồng đầu tiên và có người con trai tên là Lê Văn Lai (lấy họ mẹ). Ít lâu sau, người chồng mất tích còn con trai cũng bị chết (chưa rõ nguyên nhân).

Sau đó, bà Tâm tái giá với người chồng thứ hai là một thương gia người Pháp tên là Ones Teston. Thế là từ lúc này, bà Tâm có tên gọi mới là bà Tét-tông (Teston, ảnh). Bà Tâm sinh hạ cho ông Teston hai người con gái. Hiện, hai bà này đang định cư tại Pháp. Với tài tháo vát, bà Tâm cùng người chồng Pháp là ông Teston xây dựng nhiều khách sạn ở nội thành Hải Phòng, kinh doanh rất thành đạt. Không hiểu vì lí do gì và nguồn tiền ở đâu, vợ chồng bà quyết định xây hẳn tòa lâu đài bề thế có một không hai ở xứ Đông Dương trên một ngọn núi ở Đồ Sơn.


Trên đỉnh của mỏm núi cuối cùng của dãy núi chín ngọn mà bao đời nay người dân vạn chài Đồ Sơn (Hải Phòng) vẫn gọi “chín con rồng chầu ra biển” là nơi tòa lâu đài Vạn Hoa tọa lạc. Từ biển nhìn vào, tòa lâu đài xây bằng đá xanh từ mép biển lên tận đỉnh núi trông như một pháo đài hướng ra biển Đông. Từ chân móng đến đỉnh lâu đài cao gần 30 mét, chân móng xây bằng những khối đá xanh dày cỡ gần 2 mét, đỡ cả một tòa nhà hai tầng được thiết kế theo phong cách Gotique. Vạn Hoa còn có một sàn nhảy ngoài trời được coi là duy nhất và đẹp nhất Đông Dương thời Pháp.

Mặt tiền lâu đài là một quảng trường lớn đậu được cả máy bay trực thăng và hàng trăm ô tô... vốn là đỉnh núi được san phẳng. Nằm trên đỉnh núi cao, mặt trông ra Hòn Dấu mờ xa, sau lưng là sóng biển vỗ ì oạp quanh năm, Vạn Hoa trong nhiều năm liền được giới ăn chơi thời thuộc Pháp coi là chốn “Bồng lai tiên cảnh”. Nơi đây có nhiều đêm thâu toàn quyền Đông Dương, vua Bảo Đại và các quan chức đến du hí. Trong lúc thi công tòa lâu đài Vạn Hoa (ở khu 3 Đồ Sơn), bà Tét-tông bỏ tiền ra xây hẳn một biệt thự sang trọng ở trên ngọn một đỉnh núi ở khu 2 Đồ Sơn cho vua Bảo Đại. Giờ, biệt thự này mới được phục dựng, vẫn gọi theo tên cũ là Biệt thự Bảo Đại…

Mong được trở lại quê hương

Cuộc đời con người chẳng hề ngắn ngủi khi nhiều biến cố có vui, có buồn xảy ra trong mấy mươi năm. Người phụ nữ giàu có, thành đạt này cũng đã chẳng thể ở lại mãi với tòa lâu đài may mắn của mình. Chị Yến, cháu của bà Tâm đã kể lại biến cố cuộc đời người bà của chị: “Sau năm 1945, trong dòng người di cư vào Nam có mẹ con bà Tâm. Trước khi vào Nam, bà Tâm để lại giấy tờ di chúc thừa kế và toàn bộ giấy tờ sở hữu cho cháu ruột là ông Lê Tuấn Cảnh cùng họ hàng, trong đó có tòa lâu đài Vạn Hoa. Hiện, toàn bộ giấy tờ vẫn còn...”.

Cuộc đời của bà cũng gặp phải nhiều chìm nổi nơi đất khách, quê người. Bà Tâm cùng gia đình vào Nam theo tướng Nguyễn Bình, vốn là người thân quen gia đình bà từ hồi tướng Bình còn ở Hải Phòng. Tuy nhiên, sau khi tướng Nguyễn Bình hi sinh, hai con gái bà Tâm với người chồng Teston sang Pháp ở hẳn. Bà Tâm buồn chán sang Pháp ở với con một thời gian rồi quay lại Việt Nam. Bà ở lại Sài Gòn một mình, sống rất ẩn dật... Năm 1960, bà chủ lâu đài Vạn Hoa qua đời trong cô độc ở Sài Gòn. Hiện, mộ bà Lê Thị Tâm vẫn còn ở chùa Vĩnh Nghiêm.

Sau ngày 13-5-1955, Hải Phòng được giải phóng, toàn bộ tài sản của bà Lê Thị Tâm, trong đó có lâu đài Vạn Hoa đều là của nhà nước. Nhiều người cao tuổi ở Hải Phòng kể lại, tuy là doanh nhân thành đạt nhưng lòng bà Tâm luôn hướng về cách mạng. Bà giúp đỡ vật chất khá nhiều cho các chiến sĩ cộng sản hồi còn hoạt động bí mật trong nội thành.

“Dòng họ Lê chúng tôi tha thiết mong được đưa tro cốt của bà Tâm về với quê hương Hải Phòng để hương khói chứ mình bà nằm lại ở TP HCM lạnh lẽo lắm”, chị Lê Thị Yến nói. Mong rằng, “cái kết có hậu” của một “huyền thoại có thật” là con cháu họ có thể đưa tro cốt bà chủ lâu đài Vạn Hoa năm xưa về Đồ Sơn an táng sớm thành hiện thực. Thực hư câu chuyện về một phụ nữ đất Cảng nghèo khởi nghiệp bán hàng rong đã bỏ tiền ra xây tòa lâu đài hàng đầu Đông Dương cách đây gần thế kỉ như thế nào có lẽ sẽ đẹp hơn nếu hậu sinh chúng ta biết đến và có một một nơi để ghi dấu...