Kể từ khi được phát hiện vào thập niên 20, những hình vẽ khổng lồ của nền văn minh Nazca ở phía nam Peru vẫn được coi là một bí ẩn lớn. Trong suốt mấy chục năm qua giới khoa học chỉ đưa ra ba giả thuyết về sự tồn tại của chúng.

Hình vẽ con vẹt. Ảnh: go2peru.com.

Ba giả thuyết dưới đây được đăng trên trang National Geographic.

Những hình vẽ liên quan tới vị trí các thiên thể

Vào năm 1941, giáo sư lịch sử Palu Kosok tới Peru để chiêm ngưỡng những hình vẽ khổng lồ nổi tiếng của nền văn minh Nazca và vô tình nhìn thấy mặt trời mọc ngay phía trên một trong những đường thẳng dài trên cánh đồng rộng lớn. Ngay lập tức ông nghĩ rằng những hình vẽ có thể liên quan tới vị trí của mặt trời và các ngôi sao trong những thời điểm khác nhau trong năm. Như vậy, có thể nói các hình vẽ là một dạng lịch trên mặt đất hay cuốn sách về thiên văn lớn nhất thế giới.

Maria Reiche, một nhà toán học Đức, quan tâm tới giả thuyết của Kosok nên đã dành khá nhiều thời gian trong đời để nghiên cứu những hình vẽ của người Nazca. Nỗ lực bảo tồn những hình vẽ khiến bà trở thành một nhân vật huyền thoại đối với người dân ở phía nam Peru.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu của hai nhà thiên văn nổi tiếng thế giới là Gerald Hawkins (Anh) và Anthony Aveni (Mỹ) lại chứng tỏ rằng những hình vẽ của người Nazca không liên quan tới vị trí của các ngôi sao. Vì thế giả thuyết của Kosok không có giá trị.

Người Nazca vẽ một sinh vật có hình dạng giống phi hành gia đang vẫy tay. Ảnh: go2peru.com.

Sinh vật ngoài trái đất từng đổ bộ xuống Peru

Erich von Daniken, tác giả của cuốn sách Chariots of the Gods? cho rằng sinh vật ngoài hành tinh đã xây dựng nhiều công trình cổ xưa vĩ đại, trong đó có cả các hình vẽ của người Nazca. Theo lập luận của ông, những hình vẽ có tính chất toán học – như hình thang, hình tam giác – có thể là dấu hiệu nhận dạng các “sân bay” mà phi thuyền của sinh vật ngoài trái đất có thể hạ cánh. Nhiều hình vẽ khổng lồ khác trên mặt đất cũng có thể đóng vai trò tín hiệu chỉ dẫn đối với sinh vật ngoài vũ trụ. Trong cuốn sách Chariots of the Gods?, Daniken mô tả những sinh vật đó giống người nhưng sở hữu làn da màu vàng và tỏa ánh sáng lung linh.

Giả thuyết của Daniken cho rằng sinh vật ngoài trái đất từng viếng thăm vùng đất hoang vu ở phía nam Peru từ thời cổ đại. Sau khi họ rời khỏi đó, những người dân bản xứ vẽ những bức họa khổng lồ với hy vọng sinh vật lạ sẽ trở lại. Rất có thể người Nazca coi những sinh vật đó là các vị thần.

Tuy nhiên, các nhà khảo cổ và giới khoa học không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy sinh vật ngoài vũ trụ từng đổ bộ xuống Peru hay tạo nên những hình vẽ trên mặt đất.

Hình thang khổng lồ trên mặt đất. Ảnh: go2peru.com.

Bản đồ chỉ dẫn mạch nước ngầm

Giả thuyết mới nhất về hình vẽ của nền văn minh Nazca được khởi xướng bởi một nhà khoa học Mỹ có tên David Johnson. Ông cho rằng các nguồn nước ngầm rất quan trọng đối với người Nazca vì họ sống trên sa mạc. Vì thế họ tạo nên những hình vẽ khổng lồ để đánh dấu những đường phay (còn gọi là đường đứt gãy địa chất) chứa những mạch nước ngầm. Nói cách khác, chúng ta có thể coi hình vẽ của người Nazca là những bản đồ phức tạp về các nguồn nước ngầm.

Một số hình - chẳng hạn như hình thang - được vẽ ngay phía trên các đường phay, trong khi nhiều hình khác chỉ hướng của các mạch nước ngầm. Một số hình lại đánh dấu những đường ranh giới của những tầng đất ngậm nước hay những vị trí mà mạch nước đổi hướng.

Mặc dù giả thuyết trên rất hấp dẫn, phần lớn nhà khảo cổ trên thế giới tin rằng Johnson không có đủ bằng chứng để chứng minh lập luận của ông.