Thạch Thất là một huyện phía tây của Hà Nội.

 Vị trí địa lý

Huyện Thạch Thất phía bắc và đông bắc giáp huyện Phúc Thọ, phía đông nam và nam giáp huyện Quốc Oai, phía tây nam và nam giáp tỉnh Hòa Bình, phía tây giáp TX. Sơn Tây.

 Đơn vị hành chính

Huyện Thạch Thất bao gồm:

1. Thị trấn Liên Quan cách thị trấn Quốc Oai (xưa là phủ Quốc Oai) khoảng gần 10 km về phía tây bắc, và cách thị xã Sơn Tây khoảng hơn 20 km về phía đông nam.

2. Bình Phú (Bình Xá, Phú Ổ) 3 thôn: Đặng, Phú Hòa (Gia), Phú Ổ (tên chung: Thống Nhất)

3. Bình Yên 09 thôn: Yên Mỹ, Phúc Tiến, Đồi Sen, Sen Trì, Cánh Chủ, Vân Lôi, Thái Bình, Hoà Lạc, Linh Sơn.

4. Canh Nậu (Núc) 4 thôn: 1, 2, 3, 4

5. Cẩm Yên 3 thôn: Cẩm Bào, Kinh Đa, Yên Lỗ

6. Cần Kiệm 4 thôn, xóm: Phú Đa, Phú Lễ, Xóm Trại, Yên Lạc

7. Chàng Sơn: Làng mộc truyền thống lâu đời nổi tiếng với nghề làm nhà gỗ và tạc tượng của xứ Đoài, Quê nhà thơ Bằng Việt,

8. Dị Nậu 2 thôn: Bến, Dị

9. Đại Đồng 11 thôn : Hương Lam, Rộc Đoài, Tây Trong, Hàn Chùa, Đình Rối, Lươn Trong, Lươn Ngoài, Đồng Cầu, Ngọc Lâu, Minh Nghĩa, Minh Đức.

10. Đồng Trúc 7 thôn: Trúc Động( Thôn có diện tích lớn nhất gồm 3 xóm: Xóm Hòa Bình, Xóm Đông, Xóm Chiến Thắng), Đồng Kho, Đồng Táng, Chầm Muộn, Trúc Voi, Khu Ba, Khoang Mái

11. Hạ Bằng (Hạ Lôi,Bằng Trù) 9 thôn: Khoang Mè 1, Khoang Mè 2, Đầm Cầu, Đầm Quán, Giếng Cốc, Mương Ốc, Vực Giang, Gò Mận, Giang Nu

12. Hương Ngải (Ngái) 4 thôn: 1, 2, 3, 4. Quê hương Đình nguyên Hoàng giáp tiến sỹ Nguyễn Đăng Huân.

13. Hữu Bằng (Nủa chợ): Làng có nghề Dệt nổi tiếng, quê ông tổ môn võ Vovinam và nhà thơ Tào mạt vv...

14. Kim Quan 3 thôn: Đối Kim, Kim Trung, Làng Kim

15. Lại Thượng 6 thôn: Ngũ Sơn, Hoàng Xá, Lại Khánh, Lại Thượng, Phú Thụ, Thanh Câu

16. Phú Kim 5 thôn: Thúy Lai, Phú Nghĩa, Bách Kim, Nội Thôn, Ngoại Thôn.

17. Phùng Xá 2 thôn: Bùng, Vĩnh Lộc (Nủa Bùa), Quê Trạng Phùng khắc Khoan

18. Tân Xã 3 thôn: Kim Bông, Mục Uyên, Phú Hữu

19. Thạch Hòa

20. Thạch Xá 5 thôn: Cầu Liêu, Đồng Sống, Tây Cầu, Thạch, Yên

21. Tiến Xuân

22. Yên Bình

23. Yên Trung

 Diện tích và dân số

Diện tích 202,5 km². Dân số 179.060 người (2009)^[1].

 Đặc điểm nổi bật

Đây là vùng quê bán sơn địa, núi đá vôi xen lẫn đồng bằng. Nổi tiếng nhất có chùa Tây Phương ở xã Thạch Xá.

Xã Chàng Sơn nổi tiếng về nghề làm quạt và đồ mộc. Xã Bình Phú nổi tiếng về nghề mây tre đan. Xã Hữu Bằng nổi tiếng về buôn bán, thương mại,

Xã Đồng Trúc là nơi đã xuất hiện cộng đồng dân cư cách đây trên 2000 năm, có nhiều địa chỉ khảo cổ, hiện còn lưu giữ được nhiều di vật, nhiều dấu tích có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nghiên cứu lìm hiểu về lịch sử, văn hóa, khoa học, tôn giáo và tín ngưỡng. Ở đây cũng có đình Trúc Động cổ nhất huyện.

Thạch Thất là quê hương của "Trạng Bùng" Phùng Khắc Khoan, Đình nguyên Hoàng giáp Nguyễn Đăng Huân (1804-1838), danh nhân văn hóa Nguyễn Tử Siêu, nhà viết kịch Tào Mạt, nhà thơ Bằng Việt. Thạch Thất cũng là quê hương của võ sư Nguyễn Lộc (1912-1960), người sáng lập môn Vovinam (Việt Võ Đạo)

 Văn hóa dân gian

 Lịch sử

Trước đây Thạch Thất là huyện thuộc phủ Quốc Oai, tỉnh Sơn Tây. Từ năm 1965 thuộc tỉnh Hà Tây, đến năm 1975 thuộc tỉnh Hà Sơn Bình. Từ 1978 đến 1991 nhập vào thủ đô Hà Nội. Từ năm 1991 lại trở về với tỉnh Hà Tây. Từ 1 tháng 8 năm 2008, khi Hà Tây được sáp nhập vào Hà Nội, Thạch Thất là một huyện của Hà Nội. Cùng ngày, HĐND thành phố Hà Nội mới (mở rộng) quyết định chuyển cho huyện Thạch Thất quản lý 3 xã mới nhập từ huyện Lương Sơn tỉnh Hòa Bình, là các xã: Tiến xuân, Yên Bình, Yên Trung.

 Các nhà Khoa bảng huyện Thạch Thất

Sắp xếp theo thứ tự từ Triều Lý đến triều Nguyễn: Liêu Hiến Chương, Liêu Hiến Quang (Thái Học Sinh, Xã Hương Ngải); Đỗ Đạt (Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân, Xã Nguyễn Xá); Nguyễn Ngung (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, Xã Hữu Bằng); Đỗ Hịch (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, Xã Hương Ngải); Nguyễn Tử Kiến (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, Xã Trạch Lôi); Phí Thạc (Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân, Xã Hương Ngải); Phan Tế (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, Xã Thạch Xá); Phùng Khắc Khoan (Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân, Xã Phùng Xá); Phan Bảng (Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân, Xã Hữu Bằng); Nguyễn Côn (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, Xã Thạch Xá); Đỗ Thê (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, xã Hương Ngải); Nguyễn Nham (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, xã Phùng Xá); Nguyễn Thì Lượng (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, xã Phùng Xá); Vũ Đình Dung (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, xã Phùng Xá); Nguyễn Đăng Huân (Đình nguyên Hoàng giáp, Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân, xã Hương Ngải); Chu Duy Tân (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, Xã Phùng Xá); Vũ Huy Huyến (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, xã Đại Đồng); Nguyễn Văn Bân (Đệ tam giáp đồng tiến sỹ, xã Hữu Bằng), ...