Huyện Kỳ Anh tỉnh Hà Tĩnh

Kỳ Anh là một huyện ven biển phía đông nam tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam, nơi có dãy Hoành Sơn và Đèo Ngang.

Vị trí địa lý và tự nhiên

Phía nam và tây của huyện giáp tỉnh Quảng Bình, phía bắc giáp huyện Cẩm Xuyên, phía đông giáp biển Đông.

Địa hình đồi núi, ở phía tây có Động Chúa (545 m), phía nam là dãy Hoành Sơn có đỉnh cao 1.044 m; đồng bằng ven biển hẹp. Có sông Rào Trò chảy qua. Bờ biển dài 63 km, có Khu Kinh Tế Cảng Vũng Áng, có cửa Khẩu, mũi Ròn (230 m), ngoài khơi có Đảo Sơn Dương, hòn Chim.

Lịch sử

Thời nhà Hậu Lê, Kỳ Anh là miền đất phía nam của huyện Kỳ Hoa (gồm huyện Cẩm Xuyên và Kỳ Anh hiện nay) thuộc phủ Hà Hoa, xứ Nghệ An.
Năm 1836, vua Minh Mạng nhà Nguyễn chia huyện Kỳ Hoa lập thành hai huyện: Kỳ Anh và Cẩm Xuyên thuộc tỉnh Hà Tĩnh.

Hành chính

Gồm 1 thị trấn (Kỳ Anh, huyện lị), 32 xã (Kỳ Bắc, Kỳ Tiến, Kỳ Xuân, Kỳ Giang, Kỳ Phú, Kỳ Phong, Kỳ Sơn, Kỳ Tây, Kỳ Hợp, Kỳ Lâm, Kỳ Khang, Kỳ Văn, Kỳ Lạc, Kỳ Hà, Kỳ Hưng, Kỳ Hải, Kỳ Châu, Kỳ Tân, Kỳ Hoa, Kỳ Thư, Kỳ Thọ, Kỳ Phương, Kỳ Lợi, Kỳ Liên, Kỳ Ninh, Kỳ Đồng, Kỳ Long, Kỳ Trinh, Kỳ Thịnh, Kỳ Thượng, Kỳ Nam, Kỳ Trung).

Người Kỳ Anh

Kỳ Anh là quê hương của Đình nguyên Bảng nhãn Lê Quảng Chí và Tiến sĩ Lê Quảng Ý đời Nhà Lê; Hoàng giáp Lê Tuấn (Kinh lược xứ Bắc Kỳ, Thương thư Bộ Hình, Chánh sứ, triều Nguyễn); Đội Cung (Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Đô Lương).
Ngày nay có: Doanh nhân, tỷ phú đô-la Trần Đình Trường, Anh hùng Vương Đình Nhỏ [1]; Anh hùng phá bom Đặng Đình Ghí; Thiếu tướng Trần Công Mân; Nhà thơ, nhà báo Dương Kỳ Anh (nguyên Tổng biên tập báo Tiền phong); nguyên Chủ tịch tỉnh Hà Tĩnh Nguyễn Ký.

Di tích và danh thắng

Thắng cảnh Đèo Ngang, Hoành Sơn Quan.
Đền thờ Nguyễn Thị Bích Châu ở xã Kỳ Ninh.
Đền Phương Giai ở xã Kỳ Bắc
Đền thờ Lê Quảng Ý và Lê Quảng Chí: Danh nhân văn hóa thế kỷ 15.
Đền thờ Bà chúa Liễu Hạnh ở chân Đèo Ngang, xã Kỳ Nam

Lễ hội truyền thống

Lễ hội đền Chế Thắng phu nhân và tục dâng bánh chưng thờ ngày Tết ở đền Hải Khẩu, Kỳ Ninh, Kỳ Anh vào ngày 12 tháng 2 âm lịch
Lễ hội bơi thuyền ở xã Kỳ Ninh được tổ chức vào mùa Xuân
Lễ hội Thi nấu cơm ở Long Trì, Tuần Tượng(Thông tin chưa chính xác)

Làng nghề

Làng nghề làm nón tại xã Kỳ Thư làng nghề nuôi hến ở trường sơn đức thọ làng nghề mộc ở đức thọ