Hương Khê là một huyện miền núi nằm ở phía tây nam tỉnh Hà Tĩnh.
Địa lý
- Địa hình nhiều đồi núi, núi Rào Cỏ (2.235 m). Sông Ngàn Trươi chảy xuống đổ vào sông Ngàn Sâu. Đất phần lớn là feralit núi. Khoáng sản: than đá.
Diện tích và dân số
- Diện tích: 1278,0909 km²[1]
- Dân số: 107.996 (tháng 1/2009)[1], gồm các dân tộc: Thổ, Thái, Kinh,Chứt, nhưng dân tộc Kinh chiếm đa số.
- Mật độ dân số:
Hành chính
Có 22 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm:
- Các xã: Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Đô, Hương Trà, Hương Liên, Hương Lâm, Lộc Yên, Hương Xuân, Phú Phong, Hương Vĩnh, Phú Gia, Hương Long, Gia Phố, Hương Giang, Hương Thuỷ, Hương Bình, Phúc Đồng, Hoà Hải, Hà Linh, Phương Điền, Phương Mỹ;
- Thị trấn Hương Khê (huyện lỵ).[1]
Lịch sử
- Trong thời kỳ đo hộ của quân Minh (1407 – 1428), Hương Khê là huyện Thổ Hoàng.
- Thời nhà Hậu Lê, sáp nhập vào huyện Hương Sơn, phủ Đức Quang, xứ Nghệ An.
- Năm Tự Đức thứ 21 (1868) trở thành huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.
- Năm 1976, là huyện Hương Khê, tỉnh Nghệ Tĩnh.
- Năm 1991, là huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.
- Năm 2000 của chính phủ Việt Nam thành lập huyện mới Vũ Quang, các xã nằm ở phía bắc huyện Hương Khê: Hương Thọ, Hương Minh, Hương Đại, Hương Điền, Hương Quang chuyển sang trực thuộc huyện Vũ Quang.
Giao thông
Di tích và danh thắng
- Đền thờ Ngô Đăng Minh: xã Hà Linh - danh nhân lịch sử thế kỷ 16
- Di tích Rộc Cồn: xã Phú Phong - di tích lịch sử cách mạng giai đoạn 1930 - 1931
- Đền Trầm Lâm: ở làng Phú Gia, tổng Chu Lễ, nay là xã Phú Gia, huyện Hương Khê
- Đền Đức Đại Vương ngàn Trụ - một ngôi đền tại làng Trại trụ thuộc xã Phú Gia
- Chùa Vĩnh Đại và đền thờ Trần Phúc Hoàn tại xã Hương Vĩnh. Chùa Vĩnh Đại là ngôi chùa cổ có lịch sử hơn 200 năm Ngôi chùa này xưa do người dân làng Thuận trị lập ra. Cư dân làng này hiện nay không còn ai. Đến thời Vua Tự Đức làng Vĩnh Đại đã di dời ngôi chùa này đến vị trí bây giờ. Vị trí chùa ngày xưa nay có tên là đồng Chùa, cạnh đó có một bàu nước hầu như chưa năm nào cạn và có tên gọi là bàu Chùa. Đền thờ Trần Phúc Hoàn (thờ một vị tướng có công từ thời Trần). Tiếc rằng ngôi đền đã bị đổ nát những năm 1965-1968 nay chỉ còn nền). Chùa Vĩnh Đại và đền thờ Trần Phúc Hoàn đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Cũng cần lưu ý rằng ngày xưa Hương Vĩnh là vùng đất nằm trên con đường thiên lý bắc nam và cũng là trên đường từ Đại Việt sang nước Ai Lao (Vạn Tượng- Lào).
- Đền Trạng: là một quần thể với Đền Trầm Lâm. Được xây dựng Ở làng Vĩnh Phúc (永福), nay là đội 4 xã Hương Thuỷ, nơi thờ các vị tiền bối có công với dân với nước. Trong đó có Đại tướng quân Nguyễn Hữu Hộ (阮有戶) (cháu hậu duệ đời thứ 8 của ông Nguyễn Quý Công tự Công Quy (Hoàng sơ Tổ khảo Tộc Nguyễn Văn Trung Định, có vợ là Văn Thị Tuân)) giữ chức Tướng sĩ lang thừa lễ điện trị sự hành binh cai đội (將士郎承礼殿治事行兵該隊) là một tướng giỏi của Vua Quang Trung được giao trọng trách dẫn cánh quân đặc nhiệm vào giải phóng Hà Nội trong trận Ngọc Hồi-Đống Đa đánh bại 20 vạn quân Mãn Thanh mùa xuân năm Kỷ Dậu 1789. Về sau ông được truy tặng danh hiệu Bắc thành Đại tướng hùng uy nguyên phục chí thần, Nguyễn Hữu Hộ, tự Đức Bắc thành (北城大相雄儀元枝志娠神 阮有户 字 德北城)
Nhân dân ở vùng này nhớ ngày hy sinh của Ngài nên đã lập đền thờ Ông và đến ngày mồng 2 tết trước đây muôn họ cũng tế lễ. Trong những năm chống Mỹ đền nay bị tàn phá quá nặng nề. Thân thế và sự nghiệp của Đại tướng Nguyễn Hữu Hộ còn được lưu giữ tại một nhà thờ họ Nguyễn Văn tại Động Cửa gần đấy. Hiện nay nhân dân vùng này đang có ý nguyện khôi phục đền Trạng trên vị trí vốn có.
Kinh tế
Nền kinh tế Hương khê chủ yếu là nông nghiệp lúa nước, ngoài ra có các loại cây lương thực như:Ngô(bắp),Chè,Cam,Chanh,Bưởi.Về cây công nghiệp có: Thông, Cao su, Keo lá tràm. Về chăn nuôi có:Trâu, bò, lợn, gà. Khai thác lâm sản: Các loại gỗ quý như Lim, Dối, Táu...tất nhiên hiện nay đã rơi vào tình trạng cạn kiệt do nạn khai thác tràn lan. Đặc sản của Hương Khê có bưởi Phúc Trạch, chè xanh Hương trà, sắn Động Cửa (xã Hương Thủy), cá chép (sông Ngàn Sâu), cá tràu (cá quả) Đập Trạng (xã Hương Thủy), mật ong rừng, gỗ quý...
Tham khảo
- ^ a b c Nghị định số 08/CP ngày 19/1/2009 của Chính phủ Việt Nam về việc thành lập phường thuộc thị xã Hồng Lĩnh; điều chỉnh địa giới hành chính xã để mở rộng thị trấn Hương Khê thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.
|
