Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thanh Hòa cho biết bộ đang ráo riết chấn chỉnh công tác đưa lao động sang hai thị trường Hàn Quốc, Đài Loan, tránh nguy cơ bị đóng cửa thật sự như Tuổi Trẻ cảnh báo.

Hàng chục ngàn lao động chen nhau dự kỳ thi tiếng Hàn để được đi lao động Hàn Quốc hôm 17-12-2011, sau khi thị trường này “khép cửa” một thời gian - Ảnh: Quang Thế

Ông nhìn nhận:

- Tình trạng bỏ trốn của lao động ở Hàn Quốc và Đài Loan chưa có dấu hiệu giảm, cùng những vấn nạn khác đã và đang ảnh hưởng xấu đến việc phát triển thị trường xuất khẩu lao động, dẫn đến nguy cơ đóng cửa thị trường là rất lớn. Tuy nhiên, chúng ta đã thấy trước những nguy cơ này và chủ động triển khai các biện pháp chấn chỉnh để giảm tối đa các nguy cơ hiện hữu.

* Bộ thấy nguy cơ phía Hàn Quốc đóng cửa thị trường này là rõ ràng, vậy đã có biện pháp gì?

"Tại Nhật Bản, Malaysia hay thậm chí cả Trung Đông, tình trạng lao động VN bỏ trốn ra ngoài làm vẫn còn khá cao so với các nước khác. Mấu chốt ở đây chính là ý thức của người lao động. Một nguyên nhân quan trọng khác là việc người lao động phải chi phí khoản tiền khá lớn trước khi đi đã dẫn đến tâm lý người lao động phải bỏ ra ngoài, hoặc ở lại bất hợp pháp để kiếm tiền bù vào chi phí trước khi đi" Ông Nguyễn Thanh Hòa (thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH)

- Các nguy cơ đã được phía bạn cảnh báo từ trước và trong một thời gian dài công tác chấn chỉnh chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Tuy nhiên, trước nguy cơ thật sự như hiện nay, Bộ LĐ-TB&XH đã chỉ đạo và triển khai những giải pháp chấn chỉnh một cách quyết liệt hơn.

Cụ thể, đầu năm 2012, Cục Quản lý lao động ngoài nước (Dolab) và Trung tâm Lao động ngoài nước (OWC) tổ chức nhiều đoàn công tác về các địa phương có đông lao động đi Hàn Quốc để tuyên truyền, vận động lao động trở về khi hết hợp đồng. Ngoài ra, OWC còn có nhiều đợt sang tận Hàn Quốc tổ chức các buổi họp mặt, giao lưu với lao động VN để tuyên truyền chính sách lao động, đồng thời vận động các lao động không bỏ trốn vì đã có chính sách cho những lao động hết hợp đồng được quay lại Hàn Quốc làm việc.

Bên cạnh đó, những tỉnh, thành nào có đông lao động bỏ trốn thì thống nhất tạm dừng tuyển dụng tại những nơi này. Ngoài ra, chúng tôi cũng yêu cầu phía bạn phải chấn chỉnh và có biện pháp mạnh với những chủ sử dụng lao động bất hợp pháp để giảm thiểu vấn nạn nói trên.

Ông Nguyễn Thanh Hòa - Ảnh: Hồ Văn

* Đây là các giải pháp đã được đặt ra nhưng chưa hiệu quả. Theo ông, cần phải có biện pháp gì mạnh mẽ hơn?

- Bộ đang chuẩn bị báo cáo để trình Thủ tướng về tình hình lao động VN tại Hàn Quốc, những tồn tại, vướng mắc và nhất là tình hình lao động VN bỏ trốn sẽ được báo cáo chi tiết. Bộ sẽ đề nghị Thủ tướng chỉ đạo, yêu cầu các địa phương tăng cường hơn các biện pháp tuyên truyền, vận động. Đặc biệt, nếu địa phương nào có tỉ lệ lao động bỏ trốn cao hơn mức bình thường thì kiên quyết “đóng cửa”, không cho lao động của địa phương đó đi Hàn Quốc nữa. Chúng tôi chấp nhận tới đây số lượng lao động được đi có thể giảm nhưng chất lượng phải được nâng lên.

* Không chỉ Hàn Quốc, năm 2004 Đài Loan đã tạm dừng tiếp nhận lao động trong hai lĩnh vực thuyền viên tàu cá gần bờ và giúp việc gia đình. Đó là bài học, nhưng hiện nay tình hình bát nháo vẫn diễn ra?

- Tôi đã cảnh báo các doanh nghiệp phái cử lao động sang Đài Loan rằng Bộ LĐ-TB&XH sẽ phối hợp với công an, các địa phương có những biện pháp nghiêm khắc, quyết liệt để chấn chỉnh những vấn nạn tại thị trường này, cho dù các biện pháp đó dẫn đến việc giảm số lượng lao động xuất khẩu. Đã đến lúc bỏ quan niệm chạy theo số lượng mà bất chấp chất lượng.

* Những biện pháp nghiêm khắc, quyết liệt mà thứ trưởng nói sẽ được triển khai như thế nào?

- Trước hết phải nhìn thấu đáo nguyên nhân gây nên những bất cập ở thị trường này và nguyên nhân lao động bỏ trốn ngày một cao. Thị trường Đài Loan tồn tại kiểu hình thức các tổ chức nước ngoài thuê lại giấy phép của các doanh nghiệp trong nước để tuyển chọn và thu phí người lao động. Mọi hoạt động bị các tổ chức này lũng đoạn. Chính việc lũng đoạn này cũng đẩy chi phí của người lao động lên cao, cao hơn quy định nhiều lần.

Để chấn chỉnh việc này, chúng tôi sẽ kết hợp với công an, các địa phương có các trung tâm đầu mối hoạt động xuất khẩu lao động qua Đài Loan kiểm tra để loại những trung tâm trá hình, nhất là những đầu mối từ Đài Loan qua đây hoạt động theo kiểu thuê giấy phép. Còn các doanh nghiệp trong nước, nếu phát hiện đang cho thuê giấy phép thì sẽ xử phạt thật nặng, thậm chí thu hồi giấy phép nếu tái phạm.

Về việc các tổ chức người nước ngoài lũng đoạn thị trường Đài Loan, đẩy chi phí lên cao, tôi đã chủ trì cuộc họp, chỉ đạo Cục Quản lý lao động ngoài nước phải siết chặt vấn đề này. Cụ thể, doanh nghiệp không được phép cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài sử dụng  tư cách pháp nhân để tổ chức tuyển chọn, thu tiền người lao động, nếu phát hiện  sẽ xử lý phạt nặng, tái phạm sẽ thu hồi giấy phép, yêu cầu các doanh nghiệp thu phí người lao động không quá 4.500 USD/người, riêng lĩnh vực chăm sóc sức khỏe không vượt quá 3.800 USD/người. Tiền ký quỹ phải thỏa thuận với người lao động nhưng không quá 1.000 USD/người. Các khoản chi phí của người lao động đóng phải được ghi đầy đủ trong hợp đồng, doanh nghiệp phải cung cấp đầy đủ hóa đơn chi phí mà người lao động đóng.