Gần đây, nhiều người dân ở một số tỉnh miền Trung đổ xô đi tìm cây kim cương (còn có tên là thạch tằm) để bán, với  giá khá cao.

Vị thuốc hiếm có nguy cơ tuyệt chủng

Theo lương y Vũ Quốc Trung (Hội viên Hội Đông y Việt Nam), loài cây mà người dân gọi tên “kim cương” và đi tìm về bán đó là cây kim tuyến liên. Nó còn có các tên khác là: lá gấm, lan gấm, sơn tiên. Còn trong y học cổ truyền, loài cây này được gọi là vị thuốc “thạch tằm”. Đây là loài cây mọc ở các tỉnh Lào Cai, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, một số tỉnh miền Trung và Lâm Đồng… Thường chúng hay mọc trong rừng sâu, trên những khe đá.

Các thầy thuốc y học cổ truyền trong nước hầu như không dùng loại cây thuốc thạch tằm vì nó thuộc loại hiếm ở Việt Nam, trữ lượng mọc rất ít; bên cạnh đó, những năm gần đây, loài cây này bị khai thác rất nhiều để bán qua biên giới, và đến nay chúng có nguy cơ bị tuyệt chủng. Thạch tằm cũng có mọc ở Trung Quốc nhưng rất hiếm.

Công dụng trị bệnh

Lương y Vũ Quốc Trung cho biết, theo Đông y, thạch tằm có vị ngọt, hơi chát, có tính mát, tư âm (bổ phần âm cho cơ thể), an thần, nhuận phế (mát phổi), mát máu, sinh tân dịch (giúp cơ thể có nhiều nước), tiêu viêm. Đông y dùng thạch tằm trong chữa trị các bệnh như: lao phổi, khạc ra máu, suy nhược thần kinh, mất ngủ, chán ăn, đau dạ dày, viêm phế quản, ho…

Có hai bài thuốc thường dùng trong đó có vị thuốc thạch tằm.  Bài thứ nhất dùng chữa suy nhược thần kinh, ăn uống kém, khạc ra máu gồm các vị thuốc: thạch tằm, huyền sâm, mạch môn, ngưu tất, thảo quyết minh (sao), hoài sơn - mỗi vị cùng 20g, đem sắc để uống. Bài thuốc thứ hai dùng để chữa viêm phế quản, ho, gồm các vị thuốc: thạch tằm, thạch hộc, ngọc trúc, bách bộ (mỗi vị cùng 20g) đem sắc uống.

Còn theo lương y Phạm Như Tá, các thầy thuốc cổ truyền ở Đài Loan, Trung Quốc dùng cây thạch tằm làm vị thuốc chữa một số bệnh như: viêm phế quản, trị ho, giúp lưu thông khí huyết, đau lưng, đau họng, bổ máu, chữa nóng phổi, nóng gan… Ngoài ra, tại Nhật, một số thầy thuốc còn dùng loài cây này làm vị thuốc chữa bệnh ở nam giới (như xuat tinh som, di tinh), và chữa một số bệnh khác.

Qua tham khảo nhiều thầy thuốc y học cổ truyền, tất cả các thầy thuốc đều cho biết giống nhau, đó là Đông y trong nước gần như không dùng vị thuốc thạch tằm, vì nguồn cung rất hiếm. Một số thầy thuốc thì chưa hề biết rõ về loài cây này.

Thanh Tùng